W przypadku zetknięcia się z dyskryminacją w środowisku pracy ważne jest, aby ją dostrzec, krytycznie ocenić i skontaktować się z instytucjami badającymi takie naruszenia. Rzecznik Praw Obywatelskich rozpatruje skargi dotyczące dyskryminacji w pracy zgodnie ze swoimi kompetencjami, ale w zależności od sytuacji i swoich oczekiwań ludzie powinni wiedzieć, kiedy skontaktować się z Biurem Rzecznika ds. równych możliwości, a kiedy udać się gdzie indziej i czego oczekiwać od poszczególnych instytucji.
Zgodnie z Ustawą o równych możliwościach i kodeksem pracy, pracodawcy muszą traktować wszystkich pracowników równo, niezależnie od ich cech osobistych (takich jak płeć, narodowość, niepełnosprawność, wiek itp.). Jeśli tak nie jest, dyskryminację należy najpierw zgłosić swojemu bezpośredniemu przełożonemu. Jeśli nie podejmuje działań lub sam dyskryminuje, należy skontaktować się z jednym z odpowiednich organów. Głównymi organami na Litwie, które badają przypadki dyskryminacji w środowisku pracy są Biuro Rzecznika ds. równych możliwości, Państwowa Inspekcja Pracy oraz Państwowa Komisja ds. sporów pracowniczych.
Biuro Rzecznika ds. równych możliwości odpowiada za wdrażanie równych szans i przeciwdziałanie dyskryminacji w społeczeństwie. Instytucja nadzoruje realizację Ustawy o równych możliwościach oraz Ustawy o równouprawnieniu kobiet i mężczyzn.
Państwowa Inspekcja Pracy (VDI) reguluje stosunki pracy, rozstrzyga spory pracownicze i edukuje społeczeństwo w zakresie prawa pracy, zapobiega naruszeniom prawa pracy, wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, nadzoruje wdrażanie Kodeksu pracy.
Państwowa Komisja ds. sporów pracowniczych jest obowiązkowym organem przedsądowego rozwiązywania sporów pracowniczych, który rozstrzyga indywidualne i zbiorowe spory pracownicze dotyczące naruszeń prawa pracy. Ściśle współpracuje z Państwową Inspekcją Pracy, ale specjalizuje się w rozwiązywaniu sporów pracowniczych i nakładaniu sankcji, a nie w prowadzeniu dochodzeń czy stwierdzaniu dyskryminacji, jak robi to PIP.
W zakresie ochrony przed dyskryminacją w miejscu pracy instytucje te działają w następujący sposób:
| Instytucja | W sprawie jakiej dyskryminacji[1] można się zwracać | Jak instytucja może pomóc? | Jak mogę się zgłosić? |
| Biuro Rzecznika ds. równych możliwości | Możesz zgłosić się, jeśli byłeś dyskryminowany ze względu na płeć, rasę, narodowość,[2] obywatelstwo, język, pochodzenie, sytacja społeczna, religię,[3] przekonania lub poglądy, wiek, orientację seksualną, niepełnosprawność, pochodzenie etniczne lub wyznanie. | Ustala, czy doszło do dyskryminacji. Wnioski biegłego kontrolera nie rekompensują skarżącemu poniesionej szkody. Tylko sąd może zasądzić odszkodowanie za szkody materialne i niematerialne spowodowane dyskryminacją. Urząd może jednak wydać sprawcy zalecenia, ostrzeżenie, nakaz zaprzestania dyskryminującej reklamy lub nałożyć karę administracyjną. | Reklamację można wysłać pocztą elektroniczną, pocztą tradycyjną lub wypełniając formularz elektronicznej skargi. Informację o tym, jak złożyć skargę można znaleźć tutaj. |
| Państwowa Inspekcja Pracy | Możesz złożyć skargę, jeżeli byłeś dyskryminowany ze względu na płeć, rasę, narodowość, język, pochodzenie, sytuacja społeczna, wiek, orientację seksualną, niepełnosprawność, pochodzenie etniczne, przynależność do partii politycznej lub stowarzyszenia, religię, przekonania, poglądy, zamiar posiadania dziecka lub inne okoliczności niezwiązane z cechami zawodowymi pracownika. | Stwierdza fakt naruszenia dyskryminacji i kieruje go do Państwowej Komisji ds. sporów pracowniczych. | Aby złożyć skargę, kliknij tutaj. Przykładowy formularz skargi znajdziesz tu. |
| Państwowa Komisja ds. sporów pracowniczych | Możesz złożyć skargę, jeżeli byłeś dyskryminowany ze względu na płeć, rasę, narodowość, język, pochodzenie, sytuacja społeczna, wiek, orientację seksualną, niepełnosprawność, pochodzenie etniczne, przynależność do partii politycznej lub stowarzyszenia, religię, przekonania, poglądy, zamiar posiadania dziecka lub inne okoliczności niezwiązane z cechami zawodowymi pracownika. | Podaje decyzję (ocenę sytuacji). Zarówno komisja ds. sporów pracowniczych, jak i sąd mają prawo przywrócić daną osobę do pracy, jeśli stwierdzą, że została ona niesprawiedliwie zwolniona, przyznać odszkodowanie materialne lub niematerialne, nałożyć grzywnę lub odsetki za zwłokę. Nie zasądza się kosztów poniesionych przez strony przed Komisją ds. sporów pracowniczych. Jeśli strony nie zgadzają się z decyzją komisji ds. sporów pracowniczych, mogą odwołać się od niej do sądu. Ugoda może zostać zawarta za obopólną zgodą stron sporu. | Na Litwie działają 22 równouprawnione komisje ds. sporów pracowniczych. Należy się zwrócić do komisji zgodnie z miejscem zamieszkania. Listę kontaktów znajdziesz tutaj. Formularz skargi można znaleźć tutaj. |
[1]Za dyskryminację uważa się również mobbing, molestowanie seksualne i nakłanianie do dyskryminacji
[2] Obywatelstwo – obywatelstwo obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz członków ich rodzin.
[3] Sytuacja społeczna – sytuacja osoby, która jest określona przez jej sytuację małżeńską; wykształcenie, kwalifikacje lub naukę i studia w instytucjach naukowych i na wyższych uczelniach, posiadane mienie, dochody, potrzeba wsparcia ze strony państwa określona przez ustawodawstwo i/lub inne czynniki związane z sytuacją finansową (ekonomiczną) danej osoby.